برجام یا برد برد است یا باخت باخت
حجت الاسلام «حسن روحانی» صبح امروز در جلسه هیات دولت رییس جمهور در مورد اقدام ایران در کاهش تعهدات برجامی اش با مردم سخن گفت.

به گزارش خبرنگار حوزه دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان،  حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس جمهور صبح امروز در جلسه هیئت دولت در مورد اقدام ایران در کاهش تعهدات برجامی‌اش، اظهار کرد: امروز درست یک سال از خروج غیرقانونی آمریکا از توافق برجام و همچنین زیر پا گذاشتن قطعنامه ۲۲۰۱ شورای امنیت سازمان ملل است و امروز مصمم هستیم تا تصمیم ملی و راهبردی مهم به ملت ایران برسانیم.

روحانی ادامه داد: اساس برجام یک تصمیم ملی و راهبردی است، تصمیم برجام جناحی نبود، همه آن‌هایی که ضد برجام بودند ضد ایران نیز هم بودند، دشمنی با ایران مخصوص ارتجاع منطقه و صهیونیست‌ها بود. همه تلاش خود را از سال ۹۳ انجام دادند تا این توافق به مشکل بخورد.

روحانی با بیان اینکه دولت جدید آمریکا با شعار صلح رای گرفت، گفت: گروه تندرویی که در کاخ سفید مستقر هستند اختیار را از رئیس جمهور گرفتند.

حجت الاسلام روحانی ادامه داد: مردم در سال ۹۲ پای صندوق‌های رای آمدند و با ۱۸ میلیون رای مثبت به دولت تدبیر، از ما خواستند که خلاقیت جدیدی را برای حل و فصل مسائل سیاسی و گشودن گره‌ها به کار گیریم که اسم آن را تدبیر یا تعامل سازنده می‌گذاریم؛ اما بعد از چهار سال توافق برجام و اجرای آن یکبار دیگر مردم پای صندوق آرا آمدند و این بار نه ۱۸ میلیون بلکه با ۲۴ میلیون رای یکبار دیگر به اعتدال، تعامل سازنده و تدبیر رای دادند.

تندروهای آمریکا از ابتدا با برجام مخالف بودند

رئیس جمهور با اشاره به اینکه از آغاز توافق برجام دشمنان ایران با این توافق مخالف بودند، تصریح کرد: تندرو‌های آمریکا، صهیونیسم و ارتجاع منطقه و همه آن‌هایی که ضد برجام بودند، ضد ایران بودند و امروز هم هستند، البته انتقاد غیر از ضد برجام بودن است و هر کسی می‌تواند راجع به هر موضوعی منتقد باشد و نقد کند و این حق همه مردم جهان است، اما دشمنی برجام مخصوص صهیونیسم‌ها و ارتجاع منطقه و تندرو‌های آنهاست.

رئیس شورای عالی امنیت ملی بر همین اساس ادامه داد: براساس بند‌های ۲۹ و ۳۶ برجام چهار مرتبه با کشور‌های داخل توافق مذاکره کردیم؛ دوبار در سطح وزرا و دو بار در سطح کارشناسان و در چهارچوب برجام عمل کردیم.

صبر استراتژیک ایران در برابر اقدامات خصمانه آمریکا
رئیس جمهور گفت: دو مرتبه در سطح معاونین وزرا و دو مرتبه در سطح وزرا مذاکره کردیم. ساز و کار برجام را استفاده کرده و به کار بستیم و از لحاظ حقوقی، قدم‌هایی که باید برداریم را برداشتیم.

روحانی افزود: دوستان ما قدم‌های خوبی ولو ناکافی برداشته‌اند و اروپاییان ولو از لحاظ زبان و تبلیغات، مواضع خوبی را در پیش گرفته‌اند، اما در مقام عمل و به ویژه در بخش اقتصادی متأسفانه ناتوان بوده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: من در سخنرانی دیگری در سال ۹۱ گفتم که ما در سال ۸۲ و ۸۳ با سه کشور اروپایی مذاکره می‌کردیم و آن زمان اروپاییان دچار یک مشکل بودند و همان مشکل باعث شد تا توفیق ما از آن مذاکرات بسیار اندک باشد.

رئیس جمهور می‌گوید: آن مشکل این بود که آن‌ها در ذهنشان همیشه آمریکا را کدخدا می‌دانستند و این تفکر اروپایی است که نمی‌گذارد آن‌ها تصمیم قاطع برای منافع ملی خود اتخاذ کنند.

روحانی با بیان اینکه از سال ۹۱ تا کنون وضعیت آن‌ها کمی بهتر شده و کدخدایی آمریکا را در امور سیاسی و حقوقی قبول ندارند، تاکید کرد:، اما متأسفانه در بخش اقتصادی شرکت‌ها و بانک‌هایشان باز هم آمریکا را کدخدا می‌داند.

وی اضافه کرد: همین تفکر ناصحیح و نادرست است که نمی‌گذارد بخش اقتصادی آمریکا برای منافع اروپا، منطقه و جهان تصمیم درست اتخاذ کند و زیر بار فشار خم می‌شود.
 
روحانی ادامه داد: با یکسال به توصیه‌های شما صبر کردیم و این صبر ما یک قدرت بزرگ ملی در تاریخ است، همانطور که مقاومت ما تاریخی است. اینگونه که دیپلماسی ما تاریخی است، صبر ما هم استراتژیک بود.

رئیس جمهور گفت: ما یکسال حوصله کردیم و به تمام تعهدات خود پایبند بودیم. امروز ما نمی‌خواهیم از برجام خارج شویم، تمامی مردم ما بدانند امروز روز پایان برجام نیست، امروز روز گام جدید در برجام و طبق چارچوب برجام است.

وی تصریح کرد: برجام در بند‌های ۲۶ و ۳۶ به ما این اختیار را داده که اگر طرف مقابل ما تعهد خود را نقض کند، ما آن را در کمیسیون مشترک مطرح کنیم، همچنین یک زمان‌بندی پیش بینی کرده که ما از آن زمان‌بندی هم عبور کردیم. هم در سطح معاونی و هم در سطح وزرا این کمیسیون مشترک تشکیل شده است و متأسفانه علی‌رغم اینکه اروپایی‌ها و دوستانمان بار‌ها و بار‌ها تأکید کردند که ما خروج آمریکا از برجام را به نحوی جبران خواهیم کرد و به تعهدات خود عمل می‌کنیم، اما در مقام عمل شاهد آن نبودیم.
 
اقدامات جدید ایران برای جراحی برجام
روحانی اظهار کرد: امروز ما به سران ۵ کشور اعلام کردیم که از دو اقدامی که تاکنون انجام می‌دادیم صرف نظر خواهیم کرد، این دو اقدام در واقع در بیان ساده دو فروش بوده است؛ یعنی هر وقت مواد غنی شده ما به ۳۰۰ گرم می‌رسید، ما اضافه بر آن را به کشوری می‌فروختیم و در عوض آن کیک زرد می‌گرفتیم.

رئیس جمهور با بیان اینکه از امروز فروش متوقف می‌شود گفت: فروش دوم فروش آب سنگین بود، هر وقت آب سنگین ما از ۱۳۰ تن تجاوز می‌کرد ما آن ماده کافی را به کشور دیگر می‌فروختیم. امروز این فروش را هم متوقف خواهیم کرد.

وی بیان کرد: کلیه اقدامات امروز جمهوری اسلامی ایران، توقف دو اقدام است و به یک معنا فروش را انجام نخواهیم داد. از امروز نه اورانیوم غنی شده و نه آب سنگین را می‌فروشیم. البته این اعلام ما برای ۶۰ روز است.

روحانی ادامه داد: به طرف مقابل اعلام کردیم که ظرف ۶۰ روز اگر ۵ کشور پای میز مذاکره آمدند و صحبت کردیم و به نتیجه رسیدیم و منافع اصلی‌مان مخصوصا بانک و نفت به عنوان دو منافع مهم ما، اگر به آن‌ها دست یافتیم به نقطه اول بر می‌گردیم. یعنی آن‌ها تا روز دیگر فرصت دارند تا جبران کنند، آن زمان ما به شرایط دیروز یعنی شرایط ۱۷ اردیبهشت ۹۸ بر می‌گردیم، اما اگر در پایان ۶۰ روز ما به نتیجه نرسیدیم دو اقدام دیگر را آغاز خواهیم کرد.

رئیس جمهور گفت: آن دو اقدام دیگر این است که توافق ما در برجام آن بوده که غنی سازی در سطح ۳.۶۷ نگه داشته شود، از این اقدام خودداری می‌کنیم، یعنی سطح دیگری برای ما مطرح نیست.

وی افزود: دوم اینکه راکتور آب سنگین اراک که بنا بود با مشارکت کشور‌های ۵+۱ در برجام نوسازی شودکه هنوز در مسیر راه است و به نتیجه نرسیده است پس از ۶۰ روز ما نسبت به راکتور آب سنگین اراک هم تصمیم خواهیم گرفت که برنامه قبل از توافق برجام را ادامه دهیم و اراک را تکمیل کنیم.

روحانی در ادامه افزود: اگر به نتیجه نرسیدیم اقدام بعدی مورد نظر ما است، البته در این پیامی که به ۵ کشور دادیم به صراحت گفته‌ایم که اگر بخواهند از این اقدام ما بهانه‌جویی کنند، و پرونده ایران را به شورای امنیت برگردانند، با یک اقدام بسیار قاطعی روبرو خواهند شد و این اقدام قاطع را هم بنده در این نامه برای ۵ کشور توضیح داده‌ام.
 
مردم بدانند ایران از برجام خارج نشده است
رئیس جمهور با بیان اینکه راه ما کاملا مشخص است گفت: مردم بدانند ما از برجام خارج نشدیم، برجام پابرجاست، ما آن روی سکه برجام را نشان می‌دهیم همان برجامی که در بند ۲۶ و ۳۶ می‌گوید که در صورت تخلف متقابل شما هم می‌توانید تعهدات خود را در هر سطحی بکاهید و ما امروز کاهش آن را اعلام می‌کنیم نه خروج از برجام.

وی تصریح کرد: به زبان ساده ما احساس کردیم برجام نیاز به یک جراحی دارد و قرص‌های مسکن یکساله ایران کافی نبوده است. این جراحی برای نابودی برجام نیست بلکه برای نجات برجام است و معتقدیم اگر ملت و نظام ما یکپارچه در این مسیر حرکت کند دنیا پیام ملت ایران را به خوبی دریافت خواهد کرد.

روحانی با بیان اینکه ما همچنان مرد صلح و اعتدال هستیم گفت: ما آغازگر نقض تعهدات نبودیم، ما آغازگر هیچ جنگی نخواهیم بود، اما هیچگاه تسلیم قلدری نشدیم و نخواهیم شد، اما در برابر هر متجاوزی پاسخ قاطع خواهیم داد، این فرهنگ اسلام و ایران ماست، این راه پیامبر، ائمه و شهدای ما است.

رئیس جمهور گفت: من در اینجا به کشور‌های دوست و ۵ کشور باقی مانده اعلام می‌کنم که آماده مذاکره در چارچوب برجام، نه یک کلمه کم نه یک کلمه اضافه هستیم. برجام همان برجام است و تغییر نکرده است، اما حاضریم برای اجرایی شدن بهتر آن و عمل کردن به تعهدات خود پای میز مذاکره بنشینیم.

وی با بیان اینکه ما میز مذاکره را ترک نکردیم افزود: شما مرتب به ما گفتید که ما میز مذاکره را ترک نخواهیم کرد و آن قلدری که بنا بود میز مذاکره را برهم بزند تا امروز موفق بوده است.

روحانی افزود: قاعدتا همه شما به نقش ایران در امنیت منطقه، از خلیج فارس تا مدیترانه، از دریای خزر تا دریای سرخ مطلع هستید و می‌دانید. شما می‌دانید نقش ایران در مبارزه با تروریسم این منطقه تا چه حد است. شما می‌دانید اگر نقش ما نبود تروریست‌ها در پایتخت‌های کشور‌های اروپایی جولان می‌دادند. شما نقش ما را در سیل مهاجرین می‌دانید که نگذاشتیم به اروپا حرکت کنند و پذیرای مهاجر هستیم. شما می‌دانید که ما بزرگترین سنگر مبارزه با مواد مخدر بودیم، این ما بودیم که با ۴ هزار شهید از نیرو‌های جان بر کف در مرز‌های شرقی نگذاشتیم مواد مخدر عبور کند و به کشور‌های شما برسد.

رئیس جمهور گفت: همه شما می‌دانید انجام این اقدامات میلیارد‌ها دلار مخارج دارد و با شرایطی که آمریکا بوجود آورده است ما قادر به پرداخت مخارج نیستیم.
 
روحانی با اشاره به دشمنی صهیونیست‌ها با برجام گفت: این دشمنی مخصوص صهیونیست‌ها و ارتجاع منطقه بود که با هدایت تندرو‌های حاکم در آ‌مریکا انجام می‌گرفت چرا که این توافق به ضرر دشمنان ایران بود.

وی ادامه داد: به همین منظور آن‌ها تمام تلاش خود را از سال ۹۳ تا امروز برای ویران این بنای شکوهمند به کار گرفتند و شکست خوردند.

رئیس جمهور کشورمان با اشاره به روی کار آمدن دولت جدید آمریکا علی رغم شرایط آن کشور گفت: روی کار آمدن ساکنان جدید کاخ سفید علی رغم اینکه شرایط انتخابات آمریکا غیرعادی و غیرمعمول بود و در صورتی که همین جناح از مردم با شعار صلح و خروج نظامیانشان از منطقه رأی گرفته بودند، اما به تعهدات خود عمل نکرد.

رئیس شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه گروه تندرویی که در کاخ سفید مستقر است اختیار را از رئیس جمهور نیز گرفته است، اظهار کرد: از این شیوه عملکرد دولت آمریکا مردم منطقه نیز در رنج قرار گرفتند و حتی دوستان آمریکا نظیر اروپا، کانادا و مکزیک نیز دچار مشکل شد.

روحانی ادامه داد: امروز از عملکرد دولت آمریکا همه کارآفرینان در دنیا رنج می‌کشند، اما صهیونیسم ارتجاع منطقه و گروه تندروی کاخ سفید به ویژه آیپک فشار برای خروج از برجام را دولت آمریکا آوردند البته بعد از یک سال شعار در دی ماه سال ۹۶ برای زیر پا گذاشتن تعهدات برجامی امیدوار شدند که این مسئله باید بررسی شود.

شکست استراتژی تابستان داغ آمریکا
وی با بیان اینکه در ۱۸ اردیبهشت سال گذشته به طور کامل از برجام خارج شدند، افزود: آن‌ها به امید آن که تابستانی داغ برای ایران پیش بینی خواهند کرد از برجام خارج شدند و ۱۳ آبان را نقطه عطف قرار دادند و حتی کریسمس را با حضورشان در تهران و بدون جشن چهل سالگی انقلاب تصور کردند.

رئیس جمهور کشورمان با اشاره به شکست آمریکا در تمامی مراحل گفت: آمریکا قصد این را داشت تا با خروج از برجام ایران را نیز وادار به خروج کرده و پرونده را به شورای امنیت ببرد تا فشار بر روی ایران تشدید شود هنر و تدبیر ایران این گونه بود که بر این دام نیفتد و در زمین آمریکا بازی نکرد.

رئیس شورای عالی امنیت ملی در ادامه اضافه کرد: وقتی که دوستان ما و سران کشور‌های دیگر در برجام در تماس با من و حضوری از ما درخواست کرد که به آن‌ها مهلتی بدهم ما هم پاسخ مثبت دادیم و این کار ما به دلیل اتمام حجت با آن‌ها و اینکه مردم بدانند ما در کار‌ها عجله نمی‌کنیم این گونه عمل کردیم.

روحانی با اشاره به اهمیت برجام افزود: کار‌های ما به خاطر اهمیت برجام بوده و ویرانی برجام به نفع منطقه نیست البته قرار بود ما چند هفته صبر کنیم، اما چند ماه صبر کردیم که دوباره آن‌ها مهلت خواستند، اما باز هم پذیرفتیم.

وی ادامه داد: بر اساس بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام چهار نوبت با پنج کشور دیگر مذاکره کردیم و ساز و کار برجام را به کار گرفتیم و از لحاظ حقوقی اقدامات درست را انجام دادیم دوستان ما در این مدت قدم‌های خوب، اما ناکافی را برداشتند و اروپایی‌ها علی رغم اینکه به زبان مواضع خوبی را در پیش گرفتند، اما در بخش عمل و به ویژه مسئله اقتصادی ناتوان بود.

اروپا، آمریکا را کدخدا می دانست
رئیس جمهور کشورمان با بیان اینکه در سال ۹۱ نیز گفتم که در مذاکرات سال ۸۳ با سه کشور اروپایی آن‌ها دچار مشکل بودند، افزود: مشکلی که آن‌ها داشتند و باعث عدم موفقیت آن مذاکرات شد این بود که در ذهنشان همیشه آمریکا را کدخدا می‌دانستند و این تفکر اروپایی است که مانع تصمیم و اقدام آن‌ها می‌شود.

رئیس شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: شرایط نسبت به گذشته بهتر شده و اروپایی‌ها کدخدایی آمریکا را به لحاظ حقوقی و سیاسی قبول ندارند، اما متأسفانه در بحث اقتصادی شرکت‌های آن‌ها قائل به کدخدا بودن آمریکاست و این تفکر ناصحیح مانع بحث اقتصادی است که منافع اروپا را نیز تأمین نمی‌کند و اروپایی‌ها زیر بار فشار خم خواهند شد.

روحانی با بیان اینکه استراتژی نظام تعهد در مقابل تعهد است، ادامه داد: هفت ماه پیش در سازمان ملل اعلام کردم که استراتژی نظام تعهد در مقابل تعهد و نقض در مقابل نقض است و همچنین تهدید در مقابل تهدید خواهد بود و امروز می‌خواهیم به این صحبت‌ها عمل کنیم و در چارچوب برجام اولین قدم خود را برخواهیم داشت.

وی با بیان اینکه آژانس بین المللی انرژی اتمی ۱۴ بار پایبندی ایران را به تعهداتش اعلام کرده است، افزود: در جلسات با پنج کشور دیگر برجام آن‌ها نیز به پایبندی ایران اعتراف کردند، اما اعلام کردند که ایران از همه منافع برجام نمی‌تواند استفاده کند پس عدم توازن را همه قبول دارند.
 
‌نمی‌شود برجامی باشد و ما فقط هزینه‌اش را پرداخت کنیم
حجت الاسلام روحانی تصریح کرد: اینکه برجامی باشد و هزینه اش را ما پرداخت کنیم، را قبول نداریم؛ اگر برجام برای امنیت جهان و صلح و ثبات منطقه است همه باید بهای آن را پرداخت کنند؛ آمریکا می‌خواهد یک برجام ثابت باشد و سایه آن بر سرشان قرار بگیرد، اما همه کار این درخت بر عهده ما باشد، به همین خاطر آمریکایی‌ها هم وظیفه دارند و برای حفظ خود و جوانانشان در برابر مواد مخدر، سیل مهاجرین و ادامه همکاری‌های دیگری که ایران تا کنون با داشته هزینه‌های برجام را پرداخت کند؛ وظیفه دارید. اگر این روند ادامه داشته باشد، همکاری‌ها تعطیل می‌شود.

رئیس جمهور با بیان اینکه ما از آمریکایی‌ها نمی‌خواهیم طبق مصلحت ایران اقدامی انجام دهد، افزود: آمریکایی‌ها برای مصالح خودشان وظیفه اقدام دارند و ما امروز با زبان جدیدی مذاکره را شروع کردیم و هرگز میز مذاکرات را ترک نکردیم و با زبان حقوقی با آمریکایی‌ها سخن می‌گوییم و این حق ماست که از زبان سیاسی و حقوقی برای منافع ملت‌مان استفاده کنیم.
 
وحدت همه جناح‌های سیاسی در ایران در برابر آمریکا
حجت الاسلام روحانی ادامه داد: ایران به خوبی قادر است کشور را اداره کند، نظام ما نظام پایدار و ملت ما، ملت منسجم است اگر اختلاف سلیقه‌ای هم وجود داشته باشد به خاطر فشار آمریکا این اختلاف سلیقه را کنار گذاشتیم و کنار می‌گذاریم.

رئیس جمهور با بیان اینکه امروز بیش از هر زمان دیگر سران قوا و ملت تحت هدایت‌های مقام معظم رهبری همه باید یک صدا حرکت کنند، گفت: راهی که ما امروز انتخاب کردیم، راه جنگ نیست بلکه راه دیپلماسی است من به عنوان کسی که در این مسئله آشنایی دارم و به عنوان نماینده ملت ایران به ملت ایران عرض می‌کنم که راه امروز ما راه درگیری با دنیا نیست، بلکه راه دیپلماسی با یک زبان و منطق جدید است.

وی با تاکید بر اینکه برجام یک توافق برد برد بوده است، یادآور شد: ما به آمریکا اجازه نمی‌دهیم این توافق برد برد را به توافق برد باخت تبدیل کند و دنیا بداند برجام تبدیل به برد باخت نمی‌شود برجام یا برد برد می‌شود یا باخت باخت.
 
سیاست اصولی جمهوری اسلامی در قبال برجام
رئیس جمهور تاکید کرد: راهی که امروز انتخاب کردیم راه جنگ نیست، راه دیپلماسی است راه امروز ما راه درگیری با دنیا نیست.

روحانی ادامه داد: آمریکا نباید سرتان را کلاه بگذارد. راه ما و مسیر ما مشخص است. ما امروز در چارچوب برجام از حق قانونی مان برای یک مرحله ضمن استفاده از ۶۰ روز مهلت دادیم که امیدواریم بتوانیم با مذاکره سازنده به نقطه مطلوب برسیم.

رئیس جمهور گفت: ما امروز در چارچوب برجام از حق قانونی خود برای یک مرحله استفاده می‌کنیم و ۶۰ روز به دوستانمان مهلت می‌دهیم. امیدوارم در این ۶۰ روز با مذاکرات سازنده به نقطه مطلوب برسیم.

وی بیان کرد: تردید ندارم اگر قاطعانه مسیر و راهی را که انتخاب کردیم، اصل برجام درست، صحیح، راهبردی و استراتژیک است. همچنین صبر ما راهبردی و استراتژیک و آغاز راه جدید راهبردی و ملی است. به نفع ملت است.

حجت الاسلام روحانی خاطر نشان کرد: از سویی صبر یکساله ما هم راهبردی بوده است و آغاز راه جدید هم برای ما راهبردی می‌باشد و این مسیر را ادامه می‌دهیم و خداوند به ما نصرت و یاری خواهد کرد، همانطور که وعده داده است؛ از این رو اتحاد، وحدت، یکپارچگی و تلاش همه جانبه و امید ما به آینده بی‌تردید ما را پیروز خواهد کرد.

انتهای پیام/

  بنده به‌صراحت عنوان می‌کنم یکی از مهم‌ترین مشکلات کنونی خانه‌نشین‌شدن نیروهای متخصص و متعهد است که در انتخابات اخیر تشدید نیز شده است. این چالشی است که در یک دهه اخیر رخ داده و زمینه را برای تشدید مشکلات فراهم کرده است. این رویکرد سبب تضعیف قوه مقننه، مجریه و قضائیه و در کیفیت اجرایی هر کدام تأثیر منفی گذاشته است. درنتیجه خانه‌نشین‌شدن نیروهای متعهد و متخصص توان اجرایی را به محاق برده است. من کسی نیستم که امروز وارد فضای سیاسی شده باشم بلکه سابقه فعالیت سیاسی من به قبل ازانقلاب بازمی‌گردد. به همین دلیل همه تحولات سیاسی و اجتماعی جمهوری اسلامی را به چشم دیده‌ام.تجربه تاریخی نشان داده نظارت استصوابی اگر به‌صورت سلیقه‌ای اعمال شود به ضرر کشورتمام خواهد شد. به همین دلیل این نوع نظارت یا باید به‌صورت کلی برداشته شود و سازوکار دیگری در این زمینه در نظر گرفته شود و یا اینکه نظارت استصوابی تحت لوای مُر قانون صورت بگیرد. تازمانی که نظارت به‌صورت سلیقه‌ای صورت بگیرد و بعضا بر دیدگاه‌های جناحی و حزبی قرار داشته باشد وضعیت به همین شکل خواهد بود و بسیاری از نیروهای متعهد و متخصص فرصت خدمت پیدا نخواهند کرد. اگر این رویکرد تغییر پیداکند اصلاح‌طلبان همچنان بر این باور هستند که تنها راه بهبود وضعیت صندوق رأی است. آیت‌ا...‌العظمی سیستانی در نجف اشرف فتوای صریح داده‌اند که مشروعیت حکومت اسلامی مبتنی بر صندوق رأی است. با این وجود این صندوق آرا نباید از سر ناچاری و استیصال باشد. کسی که قرار است در انتخابات شرکت کند نباید به این قضیه فکر کند با صندوق رأی به‌جای اینکه در چاه بیفتد در چاله بیفتد بهتر است. باید شرایطی رخ بدهد که مردم بین خوب و خوب‌تر انتخاب کنند و موازنه منفی جای خود را به موازنه مثبت در این زمینه بدهد. تنها در این شرایط است که اصلاح‌طلبان هم خود در انتخابات شرکت می‌کنند وهم توده‌های مردم را دعوت می‌کنند در انتخابات حضور پیدا کنند. اگرشرایط به این شکل رقم نخورد و رأی ما تنها زینت‌المجالس باشد اصلاح‌طلبان انگیزه‌ای برای دعوت از مردم برای حضوردر پای صندوق‌های رأی نخواهند داشت.
اگر رویکرد نهادهای نظارتی مانند انتخابات اخیر بود و دوباره چهره‌های رده اول جریان اصلاحات فرصت حضور در صحنه را پیدا نکردند، اصلاح‌طلبان چه استراتژی در پیش خواهند گرفت؟
در چنین شرایطی اصلاح‌طلبان تکلیفی برای حضور در انتخابات ندارند. من با صراحت عنوان می‌کنم که ما دیگر مجبورنیستیم به کسانی که نمی‌شناسیم رأی بدهیم. ما تنها به کسانی رأی خواهیم داد که نسبت به آنها شناخت کافی داشته باشیم و از سابقه آنها اطلاع داشته باشیم. در غیر این صورت دلیلی برای حمایت از افرادی که هیچ شناختی از آنها نداریم وجود ندارد.
اصلاح‌طلبان برای اقناع مجدد مردم چه استراتژی باید در نظر بگیرند؟
تنها راه این است که با بزرگان قوم صحبت کنیم و آقایان را متوجه شرایط خطیر موجود کنیم که باید به فکر حفظ انقلاب و حمایت مردم باشیم. بی‌شک اگر مسئولان به‌دنبال اقتدار نظام اسلامی هستند باید از مساله‌ای به نام ترغیب مردم به مشارکت حداکثری بیش از گذشته دفاع کنند.
آیا این رویکرد شدنی است؟
بله؛چرا نیست؟! اگراراده ملی به این نتیجه برسد که تنها راه بهبود وضعیت این است که نیروهای اصیل انقلاب از گروکشی سیاسی رهایی یابند، این کارتحقق پیدا خواهد کرد. بی‌شک این رویکرد نیازمندعزم ملی و حمایت گسترده مردم دارد.
سرنوشت گفتمان اعتدال پس از حسن روحانی چه خواهد شد؟ آیا در حالی که هیچ استراتژی برای حفظ گفتمان اعتدال صورت‌نگرفته می‌توان به بقای این گفتمان در فضای فکری و سیاسی امیدوار بود؟
برنامه داریم. چه کسی گفته برنامه نداریم؟! لکن مجری و قدرت اجرایی نداریم. شرایط باید به‌سمتی حرکت کند که به‌جای اصلاح‌طلبان بدلی و رده سه و چهار چهره‌های اصیل اصلاح‌طلب در صحنه حضور داشته باشند. قصد توهین و جسارت به کسی را ندارم. بااین حال کسانی باید در صحنه حضور داشته باشند که در عمل نشان داده‌اند اصلاح‌طلب واقعی هستند. اصلاح‌طلبان دنبال قدرت‌طلبی و به‌دست‌آوردن قدرت نیستند و در آينده نیز نخواهند بود. مساله مهم برای اصلاح‌طلبان بهبود وضعیت مردم است. در شرایط کنونی اصلاح‌طلبان به دنبال بهبود وضعیت مردم هستند و نه کسب قدرت.
این مساله را می پذیرید که امروز جریان اصلاحات با چالش‌ها و ضعف‌های درونی مواجه شده است؟
بی‌تردید این مساله را می‌پذیرم. این ضعف دیروز ما بوده که امروز جریان اصلاحات به این وضعیت دچارشده است. زمانی که اصلاح‌طلبان شرایط حضور دوباره در قدرت را پیدا کردند نباید با کسی به‌صورت شوخی وارد معامله می‌شدند.اصلاح‌طلبان باید با صراحت بر سر مواضع اصولی خود ایستادگی می‌کردند و اجازه نمی‌دادند مواضع غیراصولی برخی جای مواضع اصلی آنها را بگیرد. چرا باید وضعیت تورم جامعه به این نقطه برسد؟ امروزچرا باید وضعیت اقتصادی و معیشتی به این نقطه برسد که همه در فشارباشند؟ باید با تغییر رویکرد در برخی مواضع روابط خود را با کشورهای مختلف جهان ـ که البته رفتارهای عقلانی از خود نشان می‌دهند ـ بهبود ببخشیم. این رفتار باید در عمل رخ دهد تا دشمنان علیه کشور اقدام نکنند. متاسفانه در درون کشور شرایطی ایجادشده که راست و چپ دچار اختلافات زیادی شده است. جریان اصلاحات همواره به‌دنبال مذاکره و رویکردهای مسالمت‌آمیز برای حل مشکلات داخلی و خارجی بوده است. هنگامی که اصلاح‌طلبان از مذاکره سخن می‌گویند به‌معنای سازش و واگذاری منافع ملی نیست. اصلاح‌طلبان همواره در مذاکرات خود منافع ملی را در اولویت قرار می‌دهند. در روایات اسلامی نیز این رویکرد وجود دارد. در ظهرعاشورا امام حسین(ع) که با هدف اصلاح امت جدش رسول خدا (ص) قیام‌کرده قبل از اینکه جنگی آغاز شود تلاش می‌کند مساله حل شود. پس از حادثه کربلا این رویکرد در امام سجاد(ع) و امام صادق(ع) نیز وجود دارد و این بزرگواران همواره تلاش می‌کنند بر اصول و آرمان‌های خود با مخالفان خود مذاکره کنند. این رویکرد در منش و روش امیرالمومنین (ع) نیز وجود دارد و حضرت در مرحله نخست تلاش می‌کند با مذاکره با کسانی که داعیه قدرت دارند مسلمانان را از برادرکشی منع کنند و اجازه ندهند مسلمانان در مقابل هم قرار بگیرند. بی‌شک اگر کسی اصلاح‌طلبان را که مدعی مذاکره با دنیا هستند به سازش‌کاری متهم کند، ریاکاری کرده ودروغ گفته است.
اصلاح‌طلبان با چه کسانی به‌صورت شوخی معامله کرده‌اند؟
گمان می‌کردیم کسانی که از آنها در انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس حمایت کردیم در راستای آرمان‌های اصلاح‌طلبی حرکت خواهندکرد. ماباید مواضع آنها را دنبال می‌کردیم و تلاش می‌کردیم شرایطی را به وجود بیاوریم که آنها در مسیر اصلاح‌طلبی حرکت کنند. ما باید از کسانی که به آنها رأی دادیم و به مجلس فرستادیم مطالبه‌گری می‌کردیم که با سرمایه اجتماعی و سیاسی جریان اصلاحات چه کرده‌اند؟ هنگامی که شعار می‌دهیم ما اصلاح‌طلب هستیم باید در مسیر مطالبات مردم حرکت کنیم و به شکلی رفتارکنیم که دغدغه‌های مردم مرتفع شود. امروز دغدغه‌های مردم معیشت و اقتصاد است و شرایط اقتصادی خوبی را شاهد نیستیم. درنتیجه کسانی که به نام اصلاح‌طلبی در دولت و مجلس حضور پیدا کرده‌اند نتوانسته‌اند در راستای دغدغه‌های مردم حرکت کنند.
مذاکره اصلاح‌طلبان به مسائل داخلی نیز کشیده خواهدشد؟ آیا تحولات به‌سمتی در حرکت است که اصلاح‌طلبان به این نتیجه برسند که باید با اصحاب قدرت نیزمذاکره کنند؟
بله؛این احتمال وجود دارد و شاید در آینده به یک ضرورت نیز تبدیل شود. در عالم سیاست کسانی که حکومت‌ها را نقد می‌کنند به چند گروه تقسیم می‌شوند. گروهی خارج از سیستم حکومت هستند و از خارج از سیستم حکومت را نقد می‌کنند. این وضعیت درباره جمهوری اسلامی نیز وجود داشته و گروه‌هایی که در گذشته در کشور حضور داشته‌اند پس از مدتی از سیستم خارج شدند و خارج ازسیستم به نقد پرداختند. این گروه‌ها منتقدان برون‌سیستمی هستند و یا به‌قولی دیگراپوزیسیون خارج‌نشین. به همین دلیل جریان اصلاحات حساب خود را از آنها جداکرده است. ما به‌عنوان منتقدان درون‌سیستم و به‌عنوان دلسوز نظام و انقلاب فعالیت می‌کنیم. ما نظام و انقلاب را دوست داریم و از جمهوری اسلامی دفاع می‌کنیم. با این وجود برای بهبود وضعیت کشور انتقاد هم می‌کنیم. هر کجا که ببینیم کسی پای خود را کج گذاشته وعملکرد خوبی نداشته موضع‌گیری می‌کنیم و بر موضع‌گیری خود استوار هستیم. البته که موضع خود را با ادب و متانت ودوستی مطرح می‌کنیم و نه با دشمنی و دشنه بلند‌کردن.
یکی از اهداف اصلی اصلاح‌طلبان برای تاکید بر مطالبات سیاسی و مدنی بود. با این وجود امروز این دغدغه‌های اصلاح‌طلبان ودولت برآمده از آنها تا حدود زیادی رنگ‌وبوی اقتصادی به خود گرفته و در اولویت‌های بعدی دولت قرار گرفته است. آیا این تغییر موضع سرمایه اجتماعی جریان اصلاحات را به خطر نمی‌اندازد؟
مشکل مهم جریان اصلاحات از ابتدا تا امروز این بود که چپ‌ها بیشتر ازآنکه ستادی باشند سیاسی بودند. اصلاح‌طلبان باید با رویکرد اصلاحی در قدرت حضور یابند و نه به‌عنوان ژن برتر و کانون قدرت و گروهی که به‌دنبال کسب کرسی‌های قدرت است. کسی با ژن برتر و به‌دنبال قدرت بودن نمی‌تواند اصلاح‌طلب باشد. کسانی که ویلاهای آنچنانی دارند و فرزندانشان در خارج از کشور به‌شکل دیگری از مردم عادی زندگی می‌کنند نمی‌توانند مدعی اصلاح‌طلبی در جامعه‌ای شوند که مردم آن با مشکلات شدید معیشتی مواجه هستند. اصلاح‌طلب واقعی کسی است که برای اقتصاد، معیشت، رفاه و آزادی مردم تلاش کند و گامی در جهت حل مشکلات آنها بردارد. اصلاح‌طلب واقعی کسی است که اجازه ندهد کسی بین اقشار مختلف تبعیض قائل شود. اصلاح‌طلبان مدعی هستند که همه گروه‌ها و قومیت‌ها در یک صف و باهم برابر هستند وهمه باید برای سربلندی و اعتلای کشور تلاش کنیم. تنها راه بهبود وضعیت هم همین است و با صف‌کشی‌های سلیقه‌ای و جناحی نمی‌توان به بهبود وضعیت آینده امیدوار بود. امروز مردم از عملکرد اصلاح‌طلبان در مجلس شورای اسلامی و شورای شهر رضایت ندارند. به همین دلیل نیز دوستان بالادستی جریان اصلاحات باید از گذشته عبرت بگیرند و راه را برای حضوراصلاح‌طلبان واقعی هموارکنند و دوباره روی چهره‌های رده سوم و چهارم سرمایه‌گذاری نکنند. تجربه تاریخی نشان‌داده چهره‌های رده سوم و چهارم کارایی لازم برای نمایندگی مطالبات جریان اصلاحات و بدنه اجتماعی آن ندارند. به همین دلیل باید شرایطی فراهم شود که نیروهای درجه یک جریان اصلاحات که دارای کارکرد بالایی هستند در صحنه حضوریابند. نکته دیگر اینکه بایدعنوان کنم در شرایط کنونی اقناع افکارعمومی و بدنه اجتماعی جریان اصلاحات برای حضورمجدد در صحنه سخت شده است. این واقعیتی است که اصلاح‌طلبان باید در آینده به آن توجه کنند.
درصورتی که اصلاح‌طلبان موفق نشوند افکار عمومی را برای حضور مجدد در پای صندوق‌های رأی اقناع کنند چه خطراتی آینده جریان اصلاحات را تهدید خواهد کرد؟
مردم جامعه ممکن است رویکرد مدیریتی یک مدیر یا یک مجموعه مدیریتی را قبول نداشته باشند ویا اینکه نسبت به عملکرد دولتمردان انتقاد داشته باشند، اما این به‌معنای تلاش برای مخالفت با نظام سیاسی نخواهد بود. از سوی دیگر غیرت هیچ ایرانی اجازه نمی‌دهد به دامن دشمن پناه ببرد و در مسیری قدم بردارد که مورد درخواست دشمن است. شرایط با به‌گونه‌ای تعریف و نهادینه شود که افراد و گروه‌ها بتوانند با تخصص و تعهد در رفع مشکلات بکوشند و در تعامل سازنده و مفید باشند. امروز چشم‌انداز مبهم و پرپیچ‌وخمی در انتظارآینده قرار گرفته و اگر جریان‌های سیاسی تحلیل دقیق وعمیقی از وضعیت جامعه نداشته باشند چالش‌های امروز جامعه تشدید خواهد شد. شرایط باید به‌شکلی باشد که اصلاح‌طلبان و منتقدان دلسوز دوباره به چرخه مدیریتی کشور بازگردند. می‌توان شرایطی را درنظر گرفت که مشکلات جامعه حل شود و مردم در زندگی روزمره خود با مشکلات کمتری مواجه شوند. در این‌صورت می‌توان به آینده امیدوارتر بود.